Studia to nauka na wyższej uczelni. To najkrótsza definicja określająca tę czynność. Osoby, które ukończyły szkołę ponadpodstawową lub ponadgimnazjalną mają prawo podjąć naukę na wyższym szczeblu.
W zależności od zakresu programowego a co za tym idzie od ilości przewidywanych lat nauki, studia dzieli się na trzy stopnie:
1. Studia pierwszego stopnia.
To studia licencjackie lub inżynierskie. Ich absolwenci otrzymują tytuł licencjata lub inżyniera. Aby zdobyć tytuł naukowy muszą uczyć się dalej.
2. Studia drugiego stopnia – magisterskie.
To możliwość uzyskania pełnego wykształcenia wyższego i tytułu naukowego przez licencjatów lub inżynierów.
Studia pierwszego i drugiego stopnia można realizować w sposób łączny podczas studiów magisterskich.
3. Studia trzeciego stopnia – doktoranckie.
Dla osób chcących związać swoją przyszłość z pracą naukową system edukacji przewidział jeszcze jeden szczebel studiów, dających przygotowanie do zebrania materiału naukowego i napisania rozprawy naukowej, której publiczna obrona daje przepustkę do uzyskania kolejnego tytułu naukowego – doktora.
Ze względu na sposób studiowania podział nauki na wyższej uczelni wygląda następująco:
1. Studia stacjonarne – czasem nazywa się je dziennymi; zajęcia odbywają się w dni powszednie w okresie październik – czerwiec.
2. Studia niestacjonarne – zaoczne; studenci spotykają się z wykładowcami podczas tak zwanych zjazdów. W ciągu roku organizuje się, w zależności od kierunku studiów, od 10 do 15 dwu- lub trzydniowych zjazdów weekendowych.
3. Studia eksternistyczne – to studia tak zwanych „wolnych słuchaczy”. Najczęściej spotyka się ich na najbardziej obleganych, najchętniej wybieranych kierunkach. Wolny słuchacz spełnił minimalne kryteria stawiane przy rekrutacji, ale nie został przyjęty z braku miejsc. Za zgodą władz uczelni może uczestniczyć we wszystkich zajęciach. Eksterni uczący się pilnie często zajmują miejsce, które się zwolni i uzyskują tym samym pełne prawa słuchacza.
4. Studia wieczorowe.
Skierowane do osób pracujących. Nauka odbywa się w dni powszednie a czasem również w weekendy w godzinach późnych popołudniowych i wieczornych.
5. Indywidualny tok studiów.
Indywidualna organizacja studiów pozwala studentowi na swobodę w ustalaniu terminów zajęć obowiązkowych (ćwiczeń) oraz zaliczeń i egzaminów. Najczęściej dotyczy osób ponadprzeciętnie zdolnych albo nie mogących uczestniczyć w zajęciach z powodów losowych, np. choroby.
Ile lat trwają studia?
Długość studiów uzależniona jest od ich rodzaju a czasem również od kierunku. I tak:
– studia licencjackie 3 lata (6 semestrów),
– studia inżynierskie – 3,5 roku (7 semestrów)
– studia magisterskie uzupełniające – 2 lata lub 1,5 roku
– studia magisterskie jednolite – 5 lat
Są jednak wyjątki. Studia magisterskie na kierunku farmacja trwają 11 semestrów, czyli 5 i pół roku. Najdłuższe są studia medyczne – przyszli lekarze spędzają na uczelni 12 semestrów, czyli 6 lat.
Przewidziany przepisami okres trwania studiów nie musi dotyczyć jednak każdego. Studenci pobierający naukę w systemie indywidualnym mogą program przewidziany na 10 semestrów zrealizować i zaliczyć w czasie nawet znacznie krótszym.
Zmiana czasu trwania studiów najczęściej jednak dotyczy sytuacji odwrotnej – nie skrócenia, a wydłużenia czasów studiów. Przyczyny tego stanu rzeczy próżno by szukać w chęci uzyskania wiedzy solidnej, pogłębionej, utrwalonej. Przedłużenia okresu studenckiej młodości z reguły spowodowane są niezaliczeniem zajęć lub niezdaniem egzaminu.
Wielu studentów pracuje, wyjeżdża do pracy za granicę, albo podejmuje naukę na drugim, a bywa że i na trzecim równoległym kierunku studiów. Czasem urlop udzielony przez dziekana daje możliwość odpoczynku, nadrobienia zaległości, podreperowania zdrowia, a czasem jest wykorzystany do intensywnej pracy na innym kierunku studiów.
Trudno ustalić jaki jest rekord studiowania na studiach stacjonarnych. Jeśli powinny trwać 5 lat, to wydłużenie do 6 nie jest niczym szczególnym. Znane są jednak przypadki „wiecznych studentów” , którzy w salach wykładowych spędzili nawet 10 lat.
Czas trwania studiów doktoranckich przepisy określają na minimum 2 lata, ale nie dłużej jak 4 lata. Jeśli zaistnieją okoliczności, które uniemożliwiają doktorantowi studiowanie, kierownik studiów może wyrazić zgodę na przerwę i wydłużenie studiów. Może to być czas choroby, albo opieki nad chorym członkiem rodziny, urlop macierzyński. Czas studiów wydłuża się o czas nieobecności. Nie może to być jednak okres dłuższy niż jeden rok (łącznie).
